Αναμνηστική φωτογραφία της βόλτας με ποδήλατο σε βιομηχανικά κτίρια της Καρδίτσας
Αφίσα βιομηχανικής βόλτας στην Καρδίτσα
Δεν ήταν μια συνηθισμένη ομαδική βόλτα με ποδήλατο. Περισσότεροι από 40 ποδηλάτες ηλικίας από 7 ως 70 ετών από την Καρδίτσα και όχι μόνο επέλεξαν το Σάββατο το πρωί, 22 Σεπτεμβρίου, να επισκεφτούν βιομηχανικά μνημεία της Καρδίτσας. Στην πραγματικότητα οι περισσότεροι σταθμοί ήταν κτήρια ξεχασμένα, μάρτυρες αναπτυξιακών οραμάτων και προσδοκίες άλλων εποχών.
Η δράση εντασσόταν στις εβδομαδιαίες εκδηλώσεις του Δήμου Καρδίτσας για την ήπια μετακίνηση και στηρίχθηκε από τους Φίλους του Μουσείου Πόλης. Στόχοι των συνδιοργανωτών, του Μουσείου Πόλης του Δήμου Καρδίτσας/ΔΟΠΑΚ και της Πρωτοβουλίας ανάδειξης βιομηχανικών μνημείων ΒΙ.Δ.Α. (Βιομηχανικά Δελτία Απογραφής) ήταν, με αφορμή τα κτήρια, να χαρτογραφήσουν παραγωγικές δραστηριότητες, να γνωρίσουν οι ίδιοι και να φέρουν σε επαφή τους ανθρώπους που εμψύχωσαν άλλοτε αυτές τις δραστηριότητες με ένα ευρύτερο κοινό και να ενθαρρύνουν μια διαφορετική κατανόηση του παρελθόντος, πιο βιωματική και ουσιαστική.
Για τις ανάγκες της ιδιαίτερης αυτής ποδηλατάδας επιστρατεύτηκαν άνθρωποι, όπως ο Δημήτρης Τσιτσάς, ο Κώστας Αντωνίου, ο Βαγγέλης Ζαρχανής (ΟΣΕ), ο Κώστας Ζαχοκώστας (Καπνικός Σταθμός) και ο Γιώργος Μπαρμπούτης (Αγορά), οι οποίοι ξενάγησαν τους συμμετέχοντες στα παλιά κτήρια του ΟΣΕ, τον Καπνικό Σταθμό και τη Δημοτική Αγορά αντίστοιχα. Μοιράστηκαν με τους συμμετέχοντες τις εμπειρίες και τις μνήμες τους, αφηγήθηκαν προσωπικά βιώματα, απάντησαν πρόθυμα σε ερωτήσεις, ενθάρρυναν τους συμμετέχοντες να αφηγηθούν δικά τους βιώματα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η τοποθέτηση της Μαρίας Δανιήλ, ιδρυτικού μέλους της ΒΙ.Δ.Α.ς και αρχιτέκτονα στο Δήμο Αθηναίων, σχετικά με τις αγορές γενικά, τη χρήση, την τυπολογία και την εξέλιξή τους στο χρόνο, με αφορμή την εμπειρία της από τις αγορές της Αθήνας.
Η επιλογή των σταθμών διευκόλυνε την πρόθεση του Μουσείου να πραγματοποιήσει ένα μικρό οδοιπορικό στη βιομηχανία της Καρδίτσας από την εποχή της προσάρτησης της Θεσσαλίας στο ελληνικό κράτος, όταν ο θεσσαλικός σιδηρόδρομος, παρά τις λειτουργικές του αδυναμίες (υψηλά κόμιστρα, αραιά δρομολόγια κτλ.), βελτίωσε τις συνθήκες της αγροτικής παραγωγής μέσω της ευκολότερης μεταφοράς αγροτικών προϊόντων, καταργώντας παράλληλα την οδική απομόνωση και την οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική στασιμότητα της περιοχής. Με αφορμή την επίσκεψη στον Καπνικό Σταθμό του 1934 και το Σταθμό Επιβητόρων του 1939, η συζήτηση συνεχίστηκε με τα οράματα της δεκαετίας του 1930, όταν οι τοπικοί φορείς συστρατεύτηκαν δυναμικά στη διεκδίκηση έργων υποδομής με σκοπό τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα.
Η στάση στο άλσος της Παπαράντζας συνδυάστηκε με μια μικρή περιήγηση στο παλιό υδραγωγείο του 1901 και ξενάγηση στο Μουσείο Ύδρευσης, όπου παράλληλα φιλοξενείται η έκθεση των μαθητών του ΚΔΑΠ Καρδιτσομαγούλας με θέμα το ποδήλατο. Η ομάδα κατά την επιστροφή της είχε την ευκαιρία να γνωρίσει το ξεχασμένο επίσης πλινθοκεραμοποιείο των Αφών Οικονόμου (1927), μία από τις δεκάδες αχαρτογράφητες μεταποιητικές επιχειρήσεις που είχαν ιδρυθεί στην πόλη τη δεκαετία του 1920, βραβευμένη από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας για την ευρεσιτεχνία των πεντάτρυπων οπτόπλινθων που παρήγαγε. Τελευταίοι σταθμοί της διαδρομής ήταν η Παλιά Ηλεκτρική, το μόνο σωζόμενο δημόσιο βιομηχανικό κτίσμα στον αστικό ιστό της Καρδίτσας, και το μοντέρνο κτήριο της Δημοτικής Αγοράς, σημείο αναφοράς για την οικονομική ζωή της πόλης από την ανέγερσή του, το 1928.
Σε κάθε σταθμό της βόλτας, προσθέτονταν και μια λύση στον αρχικό γρίφο της εκδρομής: φυσικά και ο μηχανικός Εβαρίστο Ντε Κίρικο, διευθυντής των Θεσσαλικών Σιδηροδρόμων, χρειάστηκε να φιλοξενηθεί στο λιτό αλλά ευρύχωρο νεοκλασικό, απέναντι από το σταθμό, ιδιοκτησίας σήμερα του ΟΣΕ, το 1885. Ο πρώτος ατμόμυλος της Καρδίτσας (1884) ανήκε στον Κωνσταντίνο Παπαχρήστο από την Ευρυτανία και το πρώτο ατμοκίνητο σιδηρουργείο (1899) στους αδελφούς Χρηστίδη από την Άνδρο. Η ραγδαία αναπτυσσόμενη από το 1881 καλλιέργεια της Θεσσαλίας υπήρξε ο καπνός και όχι τα σιτηρά, και τέλος οι εκατοντάδες καπνεργάτες της Καρδίτσας υπήρξαν όντως αποφασισμένοι να διεκδικήσουν την κυριακάτικη αργία το 1910, γιατί είχαν ήδη ως τότε οργανώσει μαζικές απεργίες και κινητοποιήσεις…
Οι συμμετέχοντες εξέφρασαν την επιθυμία για περισσότερες θεματικές επισκέψεις στην πόλη και το μουσείο δήλωσε πρόθυμο να επεξεργαστεί τις ιδέες και τις προτάσεις τους.
Πηγή: