Το Α΄ Δημόσιο Καπνεργοστάσιο ή Καπνοκοπτήριο της Αθήνας, συστήθηκε σε εφαρμογή του Ν. ΑΡΚΣΤ΄ της 27-4-1883 «περί επιβολής δικαιώματος επί του καταναλισκομένου καπνού» (ΦΕΚ 188/Α/10-5-1883), ως Καπνεργοστάσιο Α΄ τάξης, σύμφωνα με το Δ/γμα της 14ης Νοεμβρίου του 1883 (ΦΕΚ 421/Α/10-10-1883). Το αρχικό κτήριο κατασκευάστηκε το 1887, σε οικόπεδο του Δημοσίου, στο τότε οικοδομικό τετράγωνο που περικλειόταν από τις οδούς Αριστοτέλους, Στουρνάρη, Αχαρνών και Αβέρωφ, με πρόσωπο στην οδό Αριστοτέλους 6-8, στη θέση του σημερινού Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Επρόκειτο για ένα επίμηκες κτήριο με ισόγειο και ένα όροφο, στεγασμένο με κεραμοσκεπή, που πρωτοεμφανίζεται στο τοπογραφικό σχέδιο του Αθ. Γεωργιάδη του έτους 1908.
Γρήγορα όμως αποδείχθηκε ότι δεν ικανοποιούσε τις ανάγκες της εποχής και το 1902 ενοικιάστηκαν από τον διευθυντή του εργοστασίου κ. Ι. Ορλώφ, δύο παραπλήσιες κατοικίες στην οδό Ηπείρου. Το 1903 μετά από πυρκαγιά που αποτέφρωσε ένα τμήμα του εργοστασίου, αποφασίστηκε από τον Πρωθυπουργό Δηλιγιάννη η οριζόντια διεύρυνση του κτηρίου, ενώ το 1909, το κτήριο επεκτάθηκε ξανά με την προσθήκη ενός ορόφου στη νότια πλευρά του, για την εγκατάσταση του πρώτου Καπνεργοστασίου Διαμετακομίσεως στην Αθήνα. Για το σκοπό αυτό εγκρίθηκε με τον Ν. ΓΤΟΘ΄ (3379) από το Υπουργείο Εσωτερικών, αναπληρωματική πίστωση 23.000 δρχ (ΦΕΚ 243/Α/17-10-1909).Οι επεκτάσεις αυτές είναι εύκολα διακριτές συγκρίνοντας τα τοπογραφικά σχέδια της εποχής και τη μοναδική φωτογραφία του κτηρίου που μας είναι γνωστή.
Το εργοστάσιο καταστράφηκε από πυρκαγιά που εκδηλώθηκε την 24-3-1928 και θεωρήθηκε από τις αστυνομικές αρχές ως εμπρησμός. Προσωρινά στεγάστηκε σε υπόστεγο που κατασκευάστηκε πρόχειρα και αργότερα κατέλαβε τη νότια αποθήκη του νέου κτηρίου του Τελωνείου Αθηνών που είχε κτιστεί μεταξύ των σταθμών Λαρίσης και Πελοποννήσου. Μετά το 1930 μεταφέρθηκε στο Καπνεργοστάσιο της σημερινής οδού Λένορμαν που μόλις είχε αποπερατωθεί.
Το αποτεφρωμένο εργοστάσιο κατεδαφίστηκε τελικά το 1939 και στη θέση του κτίστηκε το κτήριο του τότε Υπουργείου Υγιεινής και Αντιλήψεως, σε σχέδια των μηχανικών του Υπ. Διοίκησης Πρωτευούσης Πλουμιστού και Τσολάκη.
Αν χρησιμοποιήσετε πληροφορίες και στοιχεία που περιέχονται στις ιστοσελίδες vidarchives.gr, vidaomada.gr, vida-omada.blogspot.com και στο συνοδευτικό χάρτη παρακαλούμε πολύ να χρησιμοποιήσετε τις ακόλουθες αναφορές:
ΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ
Βακαλοπούλου Μ., Δανιήλ Μ., Λαμπρόπουλος Χ., Φασουράκης Η. (επιμ.), 2017, Βιομηχανικά Δελτία Απογραφής (www.vidarchives.gr).
ΓΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥ ΔΕΛΤΙΟΥ
Μαρία Δανιήλ, ΔΗΜΟΣΙΟ ΚΑΠΝΟΚΟΠΤΗΡΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΟΔΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ, στο Βακαλοπούλου Μ., Δανιήλ Μ., Λαμπρόπουλος Χ.,
Φασουράκης Η. (επιμ.), 2017, Βιομηχανικά Δελτία Απογραφής (www.vidarchives.gr/reports/2018_12_957).
Στείλτε μας σχόλια / παρατηρήσεις