Αν μπούμε στη Μίνωος από τη Στεφ. Ξανθουδίδου και κατευθυνθούμε προς τη Νικηφ. Φωκά, το πρώτο χτίριο, που συναντούμε στα δεξιά μας (Βορινή πλευρά) είναι αυτό, που σήμερα στεγάζει ξενοδοχείο, που κατέχει τον τόπο και το μετασκευασμένο χτίριο, όπου από το 1926 ως το 1958 λειτουργούσε το εργοστάσιο παραγωγής ηλεχτρικής ενέργειας και πάγου, της παλιάς «Ηλεχτρικής», όπως προανέφερα.
Η «Ηλεκτρική Εταιρία» είχε ιδρυθεί κατά το 1925/1926 με πρωτοβουλία του Γιάννη Ηρ. Σκευάκη, σε συνεργασία με τον αδελφό του και με τον Αλκαίο Μυσιρλίδη, με την οικονομική συνδρομή και των Τίτου Ζακάκη, Σταυρουλάκη, κι άλλων είκοσι περίπου Ρεθεμνιώτων κεφαλαιούχων. Αυτοί συνέπηξαν Εταιρία και συνένωσαν τις τεχνικές γνώσεις κ εμπειρίες με τις οικονομικές δυνατότητές τους, για να προσφέρουν στους συμπολίτες τους εκσυγχρονισμό, πρόοδο κι ανάπτυξη, φυσικά, με το αζημίωτο. Κι από τότε, ως και τη δεκαετία του 1950, φωτιζόταν δρόμοι κ οικοδομές (κατοικίες και καταστήματα) της πόλης με ρεύμα ηλεχτρικό. Άρχισαν να δημιουργούνται νέα επαγγέλματα και ν’ αναπτύσσεται μοντέρνα τεχνολογία βασισμένη στον ηλεχτρισμό. Και με τη βοήθειά του να βελτιώνεται η ποιότητα ζωής και τα οικονομικά των κατοίκων. Ώσπου με την υποταγή της Χώρας στο ΝΑΖΙσμό, επιτάχτηκε και το εργοστάσιο της Ηλεχτρικής, που βρισκόταν στο χώρο, που αναφέρομαι. Μετά την Γερμανοκατοχή η Εταιρία, από ιδιωτική επιχείρηση, μετατράπηκε σε δημοτική. Υστερότερα, 1958/59, έφτασε στην Κρήτη το μακρύ χέρι της Δ.Ε.Η. κι από τότε η δημοτική επιχείρηση παραχώρησε τη θέση της στη δημόσια Δ.Ε.Η..
Θυμούμαι τα …κανδήλια, που φώτιζαν μετακατοχικά το Ρέθεμνος. Και δεν ξεχνώ τα κανδήλια, που κατέβαζαν οι Ρεθεμνιώτες από την ανεπάρκεια του φωτισμού και τις συνεχείς διακοπές ρεύματος που απολάβαιναν. Όπως θυμούμαι και τα πήγαιν’ έλα στην Αθήνα του Γραμματέα τότε του Δήμου, του αξέχαστου Βασίλη Στυλ. Καλαϊτζάκη, συνεκδότη κι αρθρογράφου της εφημερίδας «Κρητική Επιθεώρησις», που είχε ιδρύσει ο Στυλιανός Καλαϊτζάκης, ο επιλεγόμενος και «Γουτεμβέργιος του Ρεθύμνου», στα 1911. Αυτός ο καλοκάγαθος και σεβαστός στους Ρεθεμνιώτες Βασιλάκης, αγωνιζόταν μετακατοχικά για τη βελτίωση της κατάστασης της «Ηλεχτρικής», ως Γραμματέας του Δήμου Ρεθύμνης, με Δήμαρχο τον Τίτο Πετυχάκη.
Η παραγωγή πάγου, δεν ξέρω αν υπήρχε και προκατοχικά. Μετακατοχικά όμως λειτουργούσε. Τα μηχανήματα παραγωγής πάγου δούλευαν στο δυτικό κομμάτι των εγκαταστάσεων της επιχείρησης με είσοδο – έξοδο από τη Μελισσηνού. Πολλές φορές, όντας περίεργος, είχα παρακολουθήσει τη λειτουργία των μηχανημάτων αυτών και τη διαδικασία παραγωγής του πάγου. Πως γέμιζαν τα μεταλλικά καλούπια με νερό. Πως γινόταν η ψύξη του νερού με την εξαέρωση υγρής αμμωνίας, αν θυμούμαι καλά. Και πως «θερμαινόταν» κατόπιν τα καλούπια για να διασταλούν και να μπορέσουν έτσι να ξεκαλουπώσουν εύκολα τις παγοκολόνες. Πως τα …προσγείωναν μηχανικά κι άδειαζαν τις παγοκολόνες στο τσιμεντένιο δάπεδο…
Αυτές τις παγοκολόνες μοίραζαν στους αγοραστές κάθε μέρα, με τρίτροχα καρότσια τύπου αχθοφορικών, υπάλληλοι ή μεταπράτες της επιχείρησης. Καλοί πελάτες του παγοποιείου ήταν τα ζαχαροπλαστεία, που παρασκεύαζαν και διέθεταν παγωτά στη δική τους πελατεία κι άλλου είδους επιχειρήσεις, που χρειαζόταν πάγο για τη συντήρηση των προϊόντων τους. Τα σπίτια, που είχαν την ευχέρεια να διαθέτουν ψυγείο ήταν τότε μετρημένα.
Μετά τον ερχομό της Δ.Ε.Η., ήρθαν και τα ηλεχτρικά ψυγεία κι από τότε οι συντηρήσεις κ οι καταψύχτες ακόμη και του Δημοσίου έχουν βελτιωμένη απόδοση. Έτσι, εχτός από τους κατεψυγμένους βακαλάους, απολαβαίνομε και κατεψυγμένους «εκλελεγμένους» Πολιτικούς κ «ευδοκίμως κ επαξίως» προαγομένους με πολιτικά κριτήρια Διευθυνταράδες σε θέσεις κλειδιά, που λειτουργούν κανονικά μόνο κατά τα διαστήματα διακοπής ρεύματος από τη Δ.Ε.Η.. Γι’ αυτό προχωρούν με τον «αραμπά» οι υποθέσεις των πολιτών και των Δημοσίων Έργων και προοδεύει ο Τόπος. Βέβαια!...
Πηγή : Παλιές Ιστορίες: Οδός Μίνωος 1947 - 1953 του Μαρίνου Γαλανάκη