ΤΥΠΟΣ

Κτήριο

ΚΛΑΔΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

Κατασκευή ειδών από χαρτί και χαρτόνι Τυπογραφία

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΝΗΜΕΙΟΥ

Δεν διασώζεται

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ

Δεν διασώζεται

ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΑΣ

Μαρία Δανιήλ

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ

Νοτίου Τομέα Αθηνών

ΠΟΛΗ

Άγιος Δημήτριος

ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ

37.9394444, 23.7401389

ΠΑΡΟΧΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ

ΒιΔΑ/VIdA

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Το εργοστάσιο λιθογραφίας-κυτιοποιίας ΕΛΚΑ ανεγέρθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1920 στην οδό Φιλαδελφείας 4, σε μεταφορά των δραστηριοτήτων της εταιρείας από την οδό Μ. Βόδα που στεγαζόταν πρωτύτερα. Η αρχική εταιρεία ξεκίνησε τη δεκαετία του 1910 με την επωνυμία Κ. Πανάς & Σια ως μικρό λιθογραφείο στη Θεσσαλονίκη. Την περίοδο 1917-18, με την επωνυμία πλέον Πανάς-Σαράτσης, αναλαμβάνει να τυπώνει και να κατασκευάζει κουτιά για την καπνοβιομηχανία Γιαννουκάκη-Πανά-Πρωτοπαππά και μεταφέρει τον κύριο όγκο των δραστηριοτήτων της στην Αθήνα, στην οδό Μ. Βόδα. Το 1925 μεταφέρεται στο νεόκτιστο κτίριο της οδού Φιλαδελφείας 4, αλλάζοντας ταυτόχρονα την επωνυμία της σε Εταιρεία Λιθογραφίας και Κυτιοποιίας Αθηνών (ΕΛΚΑ). Από τη θέση αυτή εξυπηρετεί και τη λειτουργία της παρακείμενης καπνοβιομηχανίας Β. Καραβασίλη (βλ. σχετικό δελτίο).  Συγχωνεύθηκε το 1928 με την ανταγωνίστρια εταιρία Γραφικαί Τέχναι Ασπιώτη, και μεταπωλήθηκε το 1958 στο ταμείο «Ασφαλίσεως Τυπογράφων και Μισθωτών Γραφικών Τεχνών».

Οι ρίζες της Ανωνύμου Εταιρείας Ασπιώτη, ανάγονται στην Κέρκυρα, όπου το 1873 λειτούργησε το παιγνιοχαρτοποιείον «Η Ελπίς» (βλ. σχετικό δελτίο) από τον αγιογράφο Νικόλαο Ασπιώτη και το γιο του Γεράσιμο. Από το 1901 η οικογενειακή επιχείρηση πέρασε στα χέρια της τρίτης γενιάς, του γιου του Γεράσιμου, Κωνσταντίνου, που διεύρυνε τις εργασίες της και εκσυγχρόνισε τις εγκαταστάσεις και το μηχανολογικό εξοπλισμό της, προσθέτοντας στα τυπογραφικά μηχανήματα και σύγχρονα λιθογραφικά, τα οποία έφερε από το εξωτερικό μαζί με ειδικούς χειριστές. Μετά τη συνένωση, τα ηνία της επιχείρησης πήρε ο Ηλίας (Λιάκος) Ηλιόπουλος, βιομήχανος και οικονομολόγος (1902-1966), ορίζοντας τεχνικό διευθυντή τον ζωγράφο-λιθογράφο Όθωνα Περβολαράκη (1887-1974), ενώ το 1948 τη θέση του καλλιτεχνικού συμβούλου της εταιρείας ανέλαβε ο ζωγράφος-χαράκτης Τάσσος (πραγματικό όνομα Αναστάσιος Αλεβίζος, 1914-1985). Το εύρος των εργασιών της εταιρείας, ήταν τεράστιο. Από τραπουλόχαρτα, και τις ταινίες ειδών μονοπωλίου οινοπνεύματος, καπνού, τσιγάρων κτλ., έως διαφημιστικά φυλλάδια εταιρειών, πολύχρωμες αφίσες και πολυτελή λευκώματα πνευματικού και εικαστικού ενδιαφέροντος.

Το συγκρότημα άρχισε να οικοδομείται το 1924, ενώ σταδιακά απέκτησε επιπλέον παραρτήματα. Σήμερα αποτελείται από ένα τριώροφο οικοδόμημα, δύο διώροφα, ενός κεραμοσκεπούς και άλλου από μπετόν αρμέ, όπως και διαφόρων μονώροφων κεραμοσκεπών κτισμάτων και υπόστεγων. Μεταξύ της ιδιοκτησίας της Ανώνυμης Εταιρείας «Γραφικαί Τέχναι Ασπιώτη-ΕΛΚΑ Α.Ε» και της όμορης της Ελληνικής Βιομηχανίας Καπνού ¨Β. Καραβασίλης Α.Ε¨ (βλ. σχετικό δελτίο), είχε συμφωνηθεί  υπέρ της πρώτης, δουλεία φωτός με 30 παράθυρα του κτηρίου, προς την αυλή της πρώτης.

Το κτίριο σώζεται, αν και βρίσκεται σε αχρηστία. Για μεγάλο χρονικό διάστημα χρησιμοποιήθηκε για τη λειτουργία του λιθογραφείου αφών Καμπανά, αλλά και ως αποθηκευτικός χώρος, ενώ δεσμεύθηκε το 1978 από τον Οργανισμό Σχολικών Κτηρίων ως χώρος ανέγερσης σχολείου, απαλλοτρίωση που δεν έχει μέχρι σήμερα ολοκληρωθεί.


Μετά το βομβαρδισμό του κτιριακού συγκροτήματος της Κέρκυρας (βλ. σχετικό δελτίο), την 28η Οκτωβρίου 1940 από τον Ιταλικό στρατό, οι δραστηριότητες της εταιρείας μεταφέρονται ολοκληρωτικά στην Αθήνα. Οι νέες εγκαταστάσεις στην Αθήνα στο συγκρότημα της Λεωφόρου Βουλιαγμένης 276, που οικοδομούνται το 1938 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Δ. Φωτιάδη (1894-1974), σηματοδοτούν μια νέα ισχυρή περίοδο για την εταιρεία. Η εταιρεία Ασπιώτη - Ε.Λ.Κ.Α. συνεχίζει τη δυναμική της πορεία τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Κατά τη δεκαετία του ’70 απασχολεί περίπου 400 εργαζόμενους. Από τη δεκαετία του ‘80 όμως, τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα είχαν ως αποτέλεσμα την πτώχευση της εταιρείας και την κατάσχεση των εγκαταστάσεών της από την Εθνική Τράπεζα. Το 1992 αγοράζεται από τον Jean Jacques Lesieur που αποτυγχάνει στον τομέα των εκδόσεων και το 1997 η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος λόγω της πτώχευσης κατάσχει τα περιουσιακά στοιχεία της, όπως και το μεγαλύτερο μέρος των αρχείων της.

Τη δεκαετία του 2000, οι εγκαταστάσεις και το οικόπεδο της Ασπιώτη – ΕΛΚΑ στην οδό Βουλιαγμένης αγοράζονται από επιχειρηματίες επαναπατρισθέντες από τη Νότιο Αμερική, οι οποίοι κατεδαφίζουν το κτήριο και δημιουργούν στη θέση του το εμπορικό κέντρο Athens Metro Mall.

Το 1998, η εταιρεία αγοράζεται από την οικογένεια Δεστούνη που λειτουργεί σε νέες εγκαταστάσεις στο Μαρκόπουλο Αττικής, υπό την επωνυμία ΑΣΠΙΩΤΗ Εκτυπωτική Α.Ε.

ΠΗΓΕΣ

1.    Δανιήλ Μ., εισήγηση στο επιστημονικό συνέδριο Ινστιτούτου Κοινωνικών Κινημάτων και Ιστορίας καπνού, Ο καπνός στην ιστορία: οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές προσεγγίσεις, με θέμα «Τα καπνεργοστάσια της Αθήνας, Διατήρηση της μνήμης που χάνεται», Καβάλα 7-9 Δεκεμβρίου 2018.

2.    Πανελλήνιον Λεύκωμα Εθνικής Εκατονταετηρίδας 1821-1921, Αθήναι 1922

3.    Ιστορικό Αρχείο Εθνικής Τραπέζης Ελλάδος

4.    Αρχείο Δ/νσης Στέγασης ΕΦΚΑ

5.  ΑΣΠΙΩΤΗ – ΕΛΚΑ • Ακμή και πτώση της ελληνικής βιομηχανίας

6.  www.corfuland.gr

7.  Παυλόπουλου Δ., Άλλοτε στη Βουλιαγμένης.

8.  Επετειακό λεύκωμα της εταιρείας Ασπιώτη -ΕΛΚΑ , Γραφικαί τέχναι -1873, 1973, ΕΛΚΑ 1973

BINTEO

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

ΑΝΑΦΟΡΑ

Αν χρησιμοποιήσετε πληροφορίες και στοιχεία που περιέχονται στις ιστοσελίδες vidarchives.gr, vidaomada.gr, vida-omada.blogspot.com και στο συνοδευτικό χάρτη παρακαλούμε πολύ να χρησιμοποιήσετε τις ακόλουθες αναφορές:

ΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ
Βακαλοπούλου Μ., Δανιήλ Μ., Λαμπρόπουλος Χ., Φασουράκης Η. (επιμ.), 2017, Βιομηχανικά Δελτία Απογραφής (www.vidarchives.gr).

ΓΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥ ΔΕΛΤΙΟΥ
Μαρία Δανιήλ, ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΛΙΘΟΓΡΑΦΙΑΣ-ΚΥΤΙΟΠΟΙΙΑΣ ΑΣΠΙΩΤΗ-ΕΛΚΑ (ΛΕΩΦ. ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ), στο Βακαλοπούλου Μ., Δανιήλ Μ., Λαμπρόπουλος Χ., Φασουράκης Η. (επιμ.), 2017, Βιομηχανικά Δελτία Απογραφής (www.vidarchives.gr/reports/2018_12_141).

Στείλτε μας σχόλια / παρατηρήσεις

{{ errors[0] }}

{{ errors[0] }}

{{ errors[0] }}
Σε ευχαριστούμε πολύ, το σχόλιό σας έχει καταχωρηθεί με επιτυχία!
Xρησιμοποιούμε cookies για να διασφαλίσουμε την εύρυθμη λειτουργία του site και την καλύτερη εμπειρία χρήσης