Ο Νικόλαος Ζαφειράκης αρχικά ασχολήθηκε με γεωργικές και οινοποιητικές επιχειρήσεις, με την ενοικίαση του κτήματος Σκαραμαγκά στον Κάμπο της Χίου. Το 1890 νοίκιασε ένα βυρσοδεψείο και το 1902 σύστησε την ομόρρυθμο εταιρία “Ν.Θ Ζαφειράκης και υιοί” που εκτός από τον ίδιο, μετέχουν οι έξι εν ζωή γιοί του (ο Δημήτρης και ο Γιώργης είχαν ήδη πεθάνει) Γιάννης, Θοδωρής, Γρηγόρης, Παντελής, ο Λορέντζος και ο Χριστόφορος, οι οποίοι έμαθαν τη δουλειά δίπλα στον γαμπρό τους τον Κιτριλάκη. Το 1905 ανήγειρε μέρος του υπάρχοντος σήμερα συγκροτήματος του βυρσοδεψείου Ζαφειράκη, αλλά δεν πρόλαβε να το δει τελειωμένο. Είχε γραφείο στην Αθήνα (Πανδρόσου 26) όπου στεγαζόταν το αρβυλοποιείο και η αποθήκη κατεργασμένων δερμάτων. Τα μηχανήματα του εργοστασίου ήταν Γερμανικής κατασκευής.  Αγορά του εργοστασίου, ήταν η Μ. Ασία, μέχρι την Καισάρεια και επειδή οι δουλειές τους πήγαιναν καλά, μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, αγόρασαν και ένα πλοίο το “Νικόλαος Ζαφειράκης”. Αργότερα, το 1924, οι Χριστόφορος και Λορέντζος αποχώρησαν από την εταιρεία και έλαβαν το τμήμα της περιουσίας που περιελάμβανε το πλοίο και κάποια ακίνητα. Έτσι στο βυρσοδεψείο έμειναν ο Γιάννης, ο Παντελής, ο Θοδωρής και ο Γρηγόρης. Το 1935 αποχώρησε και ο Θοδωρής κι έτσι έμειναν τρεις, μέχρι την Κατοχή, όταν ο Γερμανικός στρατός πήρε όλα τα δέρματα, ενώ οι εργάτες έφυγαν πρόσφυγες στη Μ. Ασία. Μεταπολεμικά, ο Παντελής είχε πεθάνει, ενώ ο Γρηγόρης έμεινε στην Αθήνα και ο Γιάννης είχε πάει στην Αμερική. Τότε ανέλαβε ως διευθυντής και μέτοχος ο Θωμάς Πολίτης και μετά την ενηλικίωσή του το 1953, ο Γιώργος Ζαφειράκης γιος του Παντελή. Το 1961-62 έγινε ανώνυμη εταιρεία και εκτός από τον τομέα των σολοδερμάτων, που ήταν ο αρχικός τομέας παραγωγής του εργοστασίου, επεκτάθηκαν και στα πανωδέρματα των υποδημάτων, με τη δημιουργία νέας μονάδας στα νότια του παλιού συγκροτήματος. Άρχισε να κατασκευάζεται το 1964 και ολοκληρώθηκε το 1966, ενώ πραγματοποιήθηκε και η ανανέωση όλου του εξοπλισμού του εργοστασίου. Με την ένταξη στην Ε.Ο.Κ, καταργήθηκε ο προστατευτισμός των επιχειρήσεων των νησιών (μειωμένο φόρο κύκλου εργασιών και πληρωμή εργαζομένων και εργοδοτών του 50% των ασφαλιστικών εισφορών) και ανέβηκε και το μεταφορικό κόστος, με αποτέλεσμα το εργοστάσιο να κλείσει το 1990. Το εργατικό δυναμικό του εργοστασίου προπολεμικά ήταν περί τους 150 εργάτες, ενώ μεταπολεμικά γύρω στους 100, αλλά σταδιακά λόγω της εκμηχάνησης, αλλά και του γενικότερου ανταγωνισμού, μειώνονταν, φτάνοντας στις παραμονές του κλεισίματος τους δέκα. Το 2003 ο χώρος του βυρσοδεψείου Ζαφειράκη, εξαγοράστηκε από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου με σκοπό την εγκατάσταση των τμημάτων του. Εδαφολογικά προβλήματα κυρίως στις εκτάσεις των βυρσοδεψείων  "Μερούση" και Καραμαούνα, αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για τη μετεγκατάσταση.  Το βυρσοδεψείο Ζαφειράκη αποτελεί ένα κτιριακό συγκρότημα που δημιουργήθηκε σε διαφορετικές φάσεις, αποτελώντας ένα πολύπλοκο συγκρότημα. Διατηρεί τα βασικά στοιχεία της αρχιτεκτονικής των βυρσοδεψείων, όπως τη λιθόκτιστη κατασκευή, τη ορθογώνια κάτοψη, τα συνεχή ορθογώνια ανοίγματα, τις δίρριχτες κεραμοσκεπές. 
Απέναντι από το εργοστάσιο προς τη θάλασσα, υπήρχαν στέρνες για την αφαλάτωση των δερμάτων. Τα δέρματα μεταφέρονταν από το εργοστάσιο στις στέρνες και αντίστροφα με βαγονέτα (επί γραμμής τύπου Decauville) που τα έσπρωχναν εργάτες (προφορική μαρτυρία)
Βαγγέλης Χαρίτος

Το βυρσοδεψείο Ζαφειράκη βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της πόλης της Χίου, στην περιοχή Ταμπάκικα. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1905. Πρόκειται για ακίνητο της εταιρίας «Ν.Θ. Ζαφειράκης και υιοί» την οποία ίδρυσε ο Νικόλαος Ζαφειράκης το 1902, με μέτοχους τον ίδιο και τους έξι του υιούς. Η εταιρία, πέραν του βυρσοδεψείου στη χώρα της Χίου, διατηρούσε και εγκαταστάσεις στην Αθήνα στις οποίες στεγάζονταν το αρβυλοποιείο και η αποθήκη κατεργασμένων δερμάτων. Τα μηχανήματα του εργοστασίου ήταν Γερμανικής κατασκευής. Ήδη από το 1905, σύμφωνα με τον Γ. Ζαφειράκη (2008), το εργοστάσιο είχε εξοπλιστεί με μια μηχανή diesel που παρήγαγε ηλεκτρικό ρεύμα. Η εταιρία μέχρι τη δεκαετία του 1960 παρήγαγε σολοδέρματα, τα οποία εξάγονταν στη Μ. Ασία μέχρι και την Καισάρεια. Το 1961-62 η εταιρία άλλαξε καθεστώς και μετατράπηκε σε ανώνυμη εταιρεία. Πέρα από τον τομέα των σολοδερμάτων, η παραγωγή επεκτάθηκε και στα πανωδέρματα των υποδημάτων. Τούτο δημιούργησε την ανάγκη επέκτασης των εγκαταστάσεων. Την ίδια περίοδο ανανεώθηκε και το σύνολο του εξοπλισμού του εργοστασίου. Οι νέες συνθήκες που επέβαλε η ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, με πιο ουσιαστικές την κατάργηση του προστατευτισμού των επιχειρήσεων των νησιών και την αύξηση των μεταφορικών εξόδων συνέβαλαν στην επιβολή ασύμμετρου ανταγωνισμού, που οδήγησε την επιχείρηση σε αδιέξοδο. Το εργοστάσιο έκλεισε οριστικά το 1990. Το εργατικό δυναμικό του εργοστασίου προπολεμικά αριθμούσε περί τους 150 εργάτες. Ο αριθμός αυτός μεταπολεμικά μειώθηκε φτάνοντας περίπου τους 100. Η εκμηχάνιση αλλά και το γενικότερο κλίμα ανταγωνισμού, επέβαλαν την περαιτέρω μείωση του εργατικού δυναμικού, που στα τέλη της δεκαετίας του 1980 έφτανε μόλις τους 10 εργαζόμενους (Χαρίτος, 2017α). Το 2003 ο χώρος του βυρσοδεψείου Ζαφειράκη, εξαγοράστηκε από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου με σκοπό τη στέγαση εκπαιδευτικών λειτουργιών. Παρά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα των γεωτεχνικών μελετών, το συγκρότημα παραμένει σε εγκατάλειψη (χ.σ. 2014). Η αρχιτεκτονική του βυρσοδεψείου Ζαφειράκη Το βυρσοδεψείο Ζαφειράκη χωροθετείται επί της οδού Καλουτά σε άμεση σχέση με την ακτή και με τους νότιους ανεμόμυλους των Ταμπάκικων, γνωστούς και ως μύλους του Αγίου Υπατίου. Πρόκειται για ένα πολύπλοκο κτιριακό συγκρότημα το οποίο προέκυψε ως αποτέλεσμα διαδοχικών κατασκευαστικών φάσεων. Το 1910 έγινε η πρώτη προσθήκη τμήματος κατ’ επέκταση του εργοστασίου στην ανατολική πλευρά κατά την οποία κατασκευάστηκαν δύο ανεξάρτητα κτίσματα, στεγάζοντας την επεξεργασία των δερμάτων και την ενότητα του μηχανοστασιού, του ξυλουργείου, τους χώρους παραγωγής μονοξειδίου του άνθρακα και των γραφείων. Κατά τη δεύτερη επέκταση του 1935, δημιουργήθηκαν νέοι χώροι επεξεργασίας δερμάτων, χώρος για το τρίψιμο των βελανιδιών και ο χώρος του τελωνείου. Στην τρίτη επέκταση που πραγματοποιήθηκε στα μέσα περίπου του 20ου αιώνα κατασκευάστηκε ο χώρος του ξηραντήριου ενώ το 1980 έγιναν κάποιες μικροπροσθήκες βοηθητικών κτιρίων (αποθηκευτικοί χώροι και γραφεία) (Λαμπρινούδη, 2019). Το βυρσοδεψείο έχει έκταση 6.147,72 τ.μ. και διατηρεί στο εσωτερικό του μέρη του μηχανολογικού του εξοπλισμού (Κατσαρής, 2020). Συνιστά μια λιθόκτιστη κατασκευή που αποτελείται από μια σύνθεση διώροφων επί το πλείστον όγκων ορθογωνικής κάτοψης, οι οποίοι καλύπτονταν από δίρριχτες κεραμοσκεπές. Οι όψεις των κτιρίων είναι απλές, φέρουν συμμετρικά ορθογώνια ανοίγματα σε πυκνές αποστάσεις. Η πρόσοψη του εργοστασίου επί της οδού Καλουτά, είναι επιχρισμένη ενώ στις πλαϊνές όψεις γίνεται τμηματική αποκάλυψη της λιθοδομής λόγω αστοχιών του σοβά στον χρόνο. Οι νεότερες προσθήκες κατασκευαστήκαν από σκυρόδεμα και οπτόπλινθους. Οι όψεις τους είναι επίσης επιχρισμένες και φέρουν μακρόστενα ορθογώνια ανοίγματα και κουφώματα από αλουμίνιο (Λαμπρινούδη, 2019, Χαρίτος, 2017α). Μεταξύ του παλιότερου εργοστασίου και των μεταγενέστερων προσθηκών του σχηματίζεται ένας πλατύς διάδρομος διέλευσης, κάτοψης σχήματος «Γ», ο οποίος σε ορισμένα σημεία είναι ανοιχτός επιτρέποντας τη διέλευση φυσικού φωτός ενώ σε άλλα σημεία στεγάζεται με στέγαστρα που δημιουργούν ημιυπαίθριους χώρους. Ο διάδρομος αυτός οδηγούσε στην ενότητα του μηχανοστασίου, του ξυλουργείου, του χώρου παραγωγής μονοξειδίου του άνθρακα, των γραφείων και του νότιου χώρου επεξεργασίας δερμάτων που κατασκευάστηκαν κατά την πρώτη επέκταση του εργοστασίου. Στο ισόγειο του κύριου βιομηχανικού κτιρίου γινόταν η επεξεργασία των δερμάτων. Οι δεξαμενές πλύσης των δερμάτων και οι ξύλινες βαρέλες κατεργασίας διατηρούνται μέχρι σήμερα. Στην συνέχεια του κύριου χώρου επεξεργασίας κατασκευάστηκε το ξηραντήριο. Ο χώρος χρησιμοποιούνταν κυρίως τους χειμερινούς μήνες. Το καλοκαίρι τα δέρματα αναρτώνταν περιμετρικά στον χώρο αυτό. Διαμέσου μια στοάς το βυρσοδεψείο συνδεόταν με τον χώρο όπου γινόταν το τρίψιμο των βελανιδιών όπως και με τον χώρο του τελωνείου. Στο όροφο υπήρχαν χώροι επεξεργασίας, ξήρανσης και αποθήκευσης δερμάτων ενώ μεταγενέστερα δημιουργήθηκαν οι χώροι των γραφείων και του χημείου. Η επικοινωνία μεταξύ των ορόφων γινόταν με εσωτερικά ξύλινα κλιμακοστάσια, τα οποία είναι πλέον σε κακή κατάσταση. Το δάπεδο του κύριου και παλαιότερου βιομηχανικού κτιρίου είναι ξύλινο στον όροφο, ενώ σε κάποιες πιο πρόσφατες προσθήκες το δάπεδο είναι κατασκευασμένο από οπλισμένο σκυρόδεμα (Λαμπρινούδη, 2019). Το βυρσοδεψείο διατηρείται σήμερα σε μέτρια κατάσταση.
Κατσαρής, Γ. 2020, Μελέτη αξιοποίησης υφιστάμενων κτηρίων του Πανεπιστημίου Αιγαίου στα Ταμπάκικα της Χίου, Μέρος Β ́: Οικονομοτεχνική Ανάλυση και Διερεύνηση Επιχειρηματικών Προοπτικών, Διπλωματική εργασία, Τμήμα Μηχανικών οικονομίας και Διοίκησης, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, (τελευταία ανάκτηση 28/2/23)
Λαμπρινούδη, Β., 2019.Μελέτη αξιοποίησης υφιστάμενων κτιρίων Πανεπιστημίου Αιγαίου στα Ταμπάκικα της Χίου. Μέρος Α’ Διπλωματική εργασία, Σχολή Επιστημών της Διοίκησης. Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης, Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
Περιοδικό Πελινναίο τεύχος 50 καλοκαίρι 2008 "Αφιέρωμα Ταμπάκικα" Μαρτυρία Γ. Ζαφειράκη (Εργοστασιάρχη-Βυρσοδέψη) σελ. 33-38
Χαρίτος, Β. 2017α, Βυρσοδεψείο Νικόλαος Ζαφειράκης και Υιοί, στο Βακαλοπούλου Μ., Δανιήλ Μ., Λαμπρόπουλος Χ., Φασουράκης Η. (επιμ.), Βιομηχανικά Δελτία Απογραφής, Διαθέσιμο στο: www.vidarchives.gr/reports/2020_10_913, (τελευταία ανάκτηση 23/2/23)
Χατζή Ροδοπούλου, Θ. 2023. Η βιομηχανική κληρονομιά της Χίου: Καταγραφή, τεκμηρίωση και επιμόρφωση μέσω της χρήσης τρισδιάστατης εκτύπωσης και άλλων νέων τεχνολογιών, Μεταδιδακτορική έρευνα, Σχολή Διοίκησης επιχειρήσεων, Πανεπιστήμιο Αιγαίου χ.σ. 2014.
«Τι ήταν τα ταμπάκικα», Απλωταριά,1/4/2014, (τελευταία ανάκτηση 23/2/23)
Πηγή : Μεταδιδακτορική έρευνα κας Δώρα Χατζή Ροδοπούλου